شمارۀ بیستم و بیست و یکم فصلنامۀ صنوبر
پرونده‌ای درباره سرزمین تالش
نیایش بر بلندا
پیرامون تقدس کوه در میان تالشیان_ نیما فریدمجتهدی
شاه گردو و یا گردکو شاید مقدس‌ترین جایگاه طبیعی در کوه‌های تالش است این مکان مقدس بر کوهی جنگلی در حوضه آبریز شفاررود آرمیده و یکی از مقدس‌ترین مکان‌ها برای مردم تالش در منطقه اسالم است. تقدس این منطقه به گونه‌ای است که جنگل اطراف این مکان را مقدس دانسته و شکار در آن منطقه ممنوع است…
جنگل‌های هیرکانی
و یادگارهای دوران سوم زمین شناسی‌اش_ سید مومن منفرد چماچار
جنگل‌های هیرکانی کمربند سبزی از جنگل‌های معتدل خزان کننده است. که در نیمرخ شمالی البرز، در امتداد حاشیه جنوبی دریای کاسپین، قرار دارد. این جنگل‌ها در امتداد سه استان شمالی (گیلان مازندران و گلستان) از منطقه آستارا در شمال غرب تا نزدیک گلی داغی در شمال شرق کشیده شده است…
میراث جهانی جنگل‌های هیرکانی سایت جهانی لیسار تالش_ فریبا بابایی سوستانی
این سایت‌ها شبکه‌ای از دست نخورده‌ترین پوشش‌های جنگلی شمال ایران است. با پیشینه حفاظتی طولانی که دربرگیرنده حد اکوتون بوده و از تنوع زیستی بالا و ارزشمندی برخوردار است…
شهری برای انسان و طبیعت
گفتگو با رضا رسولی، شهردار رضوانشهر_ مانیا شفاهی، آلن پطروسیان
به طور مشخص مزیت نسبی رضوانشهر محیط زیست و طبیعت خاص آن است. فارغ از اینکه نگاه انسان محور نگاه ارزشمندی است. در برنامه‌ریزی شهری این شهر گزینه دیگری هم نیست؛ در واقع ما یک مطالعه موردی داریم که مزیت نسبی آن محیط زیست است و طبیعتاً باید در راس همه این سیاستگذاری‌ها حفظ این شاخص و معرفی شناخت درست آن در اولویت قرار بگیرد…
غروب جلال
سیمین دانشور
دکتر خبره‌زاده همه را متقاعد کرد که بگذارند برای آخرین بار با جلال وداع کنم. نه شیون کشیدم و نه زاری کردم. قول داده بودم. بوسیدمش و بوسیدمش. در این دنیا کمتر زنی اقبال مرا داشته که جفت مناسب خودش را پیدا بکند…مثل دو مرغ مهاجر که همدیگر را یافته باشند و در یک قفس با همدیگر همنوا شده باشند و این قفس را برای هم تحمل پذیر کرده باشند…
آن وقت‌ها که شهرمان زیبا بود و آسمان پیدا تصویری از تالش در قاب خاطرات_ حسین رسول‌زاده
آن وقت‌ها شهر ما پر از کوچه‌هایی بود که میعادگاه عشاق جوان بود. آن وقت‌ها کوچه‌ها از رایحه گل‌های فصلی سرشار بود. خانه‌ها کوچک بودند و خیابان‌ها روشن بودند، پر از آفتاب. مغازه‌ها کنار هم آراسته بودند و آسمان چنان نزدیک بود که می‌شد دست بر آن سایید و چنان وسیع که می‌شد دل بدان سپرد و خود را فراموش کرد…
کهن سرخدار هیرکانی_ حسین آقایی
سرخدار یک درخت همیشه سبز و سوزنی برگ جنگل‌های هیرکانی است. که به خاطر چوب مرغوب و با کیفیتی که دارد بریده و قاچاق می‌شود. از درخت سرخدار ماده‌ای استخراج می‌شود که برای درمان سرطان پروستات و سرطان پستان کاربرد دارد. به همین خاطر به درخت سرخدار درخت زندگی و جاودانگی نیز می‌گویند. در بین گیاهان مقدس دنیا یک درخت وجود دارد و آن هم درخت سرخدار است…
رد طبیعت و زندگی در پوشاک تالشی_ فرشته طالش انسان دوست
کارکرد لباس در جوامع سنتی حفظ امنیت و حفاظت بدن در محیط زیست او بوده است. چنین کارکردی در طول سالیان حفظ شده که بعد با تغییر نوع معیشت و گسترش روز افزون ارتباطات و پیچیدگی جوامع تکه‌هایی از پوشاک یا کل آن کارکرد خود را از دست داده یا تحت تاثیر خواسته‌ها و اغراض سیاسی قرار گرفته است…
جشنواره و کارگاه هنر محیطی رضوانشهر
گزارش صنوبر از برگزاری جشنواره هنر محیطی رضوانشهر
ماکان عاشوری برگزار کننده این جشنواره درباره انتخاب نکردن موضوع برای آن توضیح داد: ما به روش آزاد معتقدیم و فکر می‌کنیم در اولین جشنواره ابتدا باید شاهد آموزش توانمندسازی و بعد پیشنهادهای هنرمندان و توانایی‌های آنها باشیم و برای دوره‌های آینده شاید بتوان به انتخاب موضوع هم فکر کرد…
شمشاد درخت همیشه سبز جنگل‌های تالش_ سید مومن منفرد
شمشاد دارای چوبی سخت و صنعتی و تا چندی قبل برای تهیه ماسوره‌های نساجی و مصارف مشابه دیگر به خارج صادر می‌شده است. در مصارف روستایی نیز برای تهیه ادوات مختلفی از قبیل شانه، قاشق، چنگال و امثال آنها مصرف می‌شود. در باغبانی از شمشاد برای تزیین حاشیه گل‌کاری استفاده می‌شود…
پتانسیل‌های گردشگری منطقه تالش_ روزبه خلیق معینی
بخشی از جاذبه گردشگری تالش برگزاری تورهای تجربه محور پرورش‌ابریشم از نیمه اردیبهشت تا آخر خرداد است که مراحل مختلف رشد لارو، خواب کرم ابریشم، پیله زنی، یاوری و نخ‌ریسی در آنها نمایش داده می‌شود…
روایتی از طرح بازارزش آفرینی دانش
حفاظتی ایل شاندرمن_ سروش مرزبان
اینکه انتظار داشته باشیم جامعه‌ای با توجه به تغییرات پیش آمده و داشتن امکان دسترسی به فناوری‌های نوین و شیوه‌های زندگی امروزی، همچنان به محدودیت‌های کهن تن در دهد، انتظار بیهوده‌ای است و نه تنها در گیلان بلکه به نظر می‌آید در هیچ کجای جهان امکان‌پذیر نخواهد بود. اما می‌توان فناوری را بومی کرد و زیست سنتی را با ابزار مدرن درآمیخت…
بررسی نقش زن در ترانه‌های فولکلوریک تالش
و ارتباط آن با طبیعت جنگل‌های هیرکانی_ سولماز رئوف
ترانه‌های محلی به آن دسته از ترانه‌ها، تصنیف‌ها و سرودها گفته می‌شود که دارای مفاهیم و مضامین اصیلی است که با فرهنگ غنی و پربار مردم در ارتباط بوده و بیشتر بازگو کننده عشق‌ها، دلیری‌ها، رنج‌ها و غم‌های مردم آزاده سرزمین‌هاست و ریشه در اعماق روح و فرهنگ مردم شهرها و روستاهای این کشور دارد. ترانه‌های تالشی به عنوان بخش مهمی از فرهنگ‌عامه این منطقه در بستر جغرافیای طبیعی و به تاثیر از آن شکل گرفته است…
اسبی کوچک
با پیشینه‌ای به وسعت تاریخ_ طلوع اسدی
از آنجا که دخترها علاقه خاصی به انجام کارهای مادران دارند، پس از چند بار که به تماشای سوارکاری مادر در مسابقات عشایری ییلاقات رفته بودم، کلاس دوم راهنمایی بودم که با لجبازی و گریه خواستم در مسابقه شرکت کنم. تا آن زمان هرگز سوار اسب نشده بودم. شرایط مسابقه پنج کیلومتر سربالایی در کوه‌ها بود. یک طرف دره بود و طرف دیگر کوه و اسب‌ها بسیار تند و چابک بودند…
بدون جنگل‌های هیرکانی_ امید جاهد مریان
بدون جنگل‌های هیرکانی چرخه آب میان دریای کاسپین و کوه‌های البرز دچار اختلال خواهد شد. جنگل‌ها با دارا بودن بالاترین شاخص مساحت برگ نسبت به سایر جوامع گیاهی، بیشترین سهم را در پراکنده کردن قطرات باران دارند و از این طریق موجب کاهش رواناب، کاهش فرسایش خاک و افزایش نفوذ آب به سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود. همچنین جنگل‌ها با انجام تعریق از طریق برگ‌های درختان حجم چشمگیری از رسوبات را وارد هوا می‌کنند…
خانه خلاقیت رضوانشهر
ایده‌ای برای حفظ محیط‌زیست_ نغمه فکورزاده
طراحی خانه خلاقیت شهرداری رضوانشهر پروژه‌ای بود به منظور حفظ منابع طبیعی و محیط‌زیست. این پروژه از ابتدای دی ماه آغاز و در نیمه اسفند ۱۴۰۱ آماده بهره‌برداری شد. موقعیت مکانی خانه خلاقیت در مرکز شهر رضوانشهر است که بیش از این برای تفکیک زباله‌های خشک شهر با نیم دیوارهای سیمانی و عاری از منفذ و دریچه و پنجره با ساختار سوله‌های صنعتی در اشل کوچکتر ساخته شده بود…
از کتابخانه شاندرمن تا حفظ محیط‌زیست_ ماهره عاشقی معاف
یادم می‌آید وقتی بخشی از جنگل‌های هیرکانی شاندرمن به علت باد گرم در آتش سوخت بسیار تحت تاثیر قرار گرفتم و یک شعر در سوگ این جنگل زیبا نوشتم و در فضای مجازی به اشتراک گذاشتم بعد از چند روز دیدم دخترهای باهوشم آن شعر را حفظ کردند وبا سوز تمام آن را خواندند و در فضای مجازی بسیار مورد توجه قرار گرفت. خیالم راحت شد که مفهوم حفاظت از طبیعت جنگل در ذهن و جان این بچه‌ها به خوبی نهادینه شده و سفیرانی تربیت شده‌اند که به جای ما مبلغ این فرهنگ در آینده خواهند بود…
تالش؛ سرزمین سبزتماشا_ مینا علیزاده
اکوتوریسم تنها به معنای سفر به مناطق طبیعی نیست؛ بلکه به معنای مسئولیت بیشتر در حفظ اکوسیستم و کاهش آثار مخرب زیستی به دست گردشگران است. در اکوتوریسم گردشگران در مورد تاثیر انسان بر محیط زیست و راه‌های کاهش آن تاثیرات می‌آموزند و درک بیشتری نسبت به زیستگاه‌های طبیعی پیدا می‌کنند…
نمادهای بهار در طبیعت تالش_ سید مومن منفرد چماچار
تالش‌ها معتقدند هنگام فرارسیدن بهار زمین به حرکت و جنب و جوش در می‌آید؛ زیرا از یک طرف درختان به سبزی گرایش پیدا می‌کنند. باد گرم شروع به وزیدن می‌کند. به یکباره هوا سرد و گاهی گرم می‌شود و از طرف دیگری یخچال‌های کوهستانی به (تالشی رِشت) آب می‌شوند، رودخانه‌ها پر آب می‌شوند…
دامداران حامی پلنگ
تجربه یک مشارکت و کمک مالی مردمی در تالش_ عباس محمدی
آن سال‌ها سازمان محیط‌زیست قراردادی با شرکت “بیمه ما” داشت تا در صورت حمله پلنگ خسارت دامداران را از طریق بیمه پرداخت کند. من به دفتر مرکزی بیمه ما رفتم که در آنجا به من گفتند سازمان باید به ما نامه بزند و درخواست خسارت را مطرح کند. در سازمان گفتند مستندات حمله پلنگ شامل عکس از لاشه، در صورت امکان رد پلنگ و گزارش ماموران اداره محیط‌زیست محل باید به ما ارائه شود…
دانش بومی عشایر تالش رضوانشهر در حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی_ سعید شفقتی چروده
عشایر بر خلاف باور عامه مردم و حتی صاحب نظران در حوزه منابع طبیعی و محیط‌زیست نقش بسزایی در صیانت از عرصه‌های طبیعی و زیست بوم دارند. اگر دانش آنان را بپذیریم و بدان احترام بگذاریم قطعاً در حفظ عرصه‌های طبیعی موفق‌تر خواهیم بود. از آنجا که زندگی عشایر وابستگی مستقیم با زیست‌بوم دارد، بنابراین در حفظ آن نیز کوشا هستند و حداکثر توان خود را برای نگهداری مطلوب از عرصه‌های طبیعی به کار خواهند گرفت…
کویر افسانه‌ای _مرحوم سیدامیر طالبی‌گل
بدترین جای کویر لوت قسمت جنوب شرقی آن بین‌بم‌ونه (نهبندان) بود که یکی از وحشتناک‌ترین نقاط تمام زمین است. در آنجا باد شمال غربی که حاکم بر این منطقه است، شن‌ها را جمع کرده و به صورت موج و تپه روی هم انباشته است و جای این موج‌ها و تپه‌ها دائما در حال تغییر است. خورشید سوزانی زمین را گرم می‌کند و آن را به صورت آهن گداخته در می‌آورد. بادی که از روی این سطح‌ها کیلومتر مربع کویر سوزان می‌آید آنچنان خشک است که وقتی آدم و حیوان را غافلگیر می‌کند در یک آن تمام ذرات رطوبت بدن را به خود جذب می‌کند و تنها یک مومیایی چروکیده و سیاه بر جا می‌گذارد…
توانمندسازی جوامع محلی مناطق بیابانی
با تکیه بر ظرفیت‌های اکوتوریسمی در راستای توسعه پایدار_ اصغر فرج‌اللهی، یاسر قاسمی آریان
بیابان‌ها و مناطق کویری همیشه جاذبه‌های طبیعی‌ای در خود جای می‌دهند که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند و زیبایی‌های خاص خود را دارد. کشور ایران به اذعان بسیاری از گردشگران و متخصصان، سرزمین تقابل‌ها و تضادهاست. کشوری که در نواحی خزر میزان بارندگی سالیانه‌ای در حدود دوهزار میلی‌متر دارد و در کویر مرکزی این میزان معادل صفر است. جنگل‌های غنی و سرشار کناره خزر در کنار دشت‌های بزرگ و جذاب کویری هر دو از جاذبه‌های طبیعی هستند…
انجمن فرهنگی محیط‌زیستی آو_ امید جاهد مریان
انجمن فرهنگی محیط زیستی آو، در واپسین روزهای ۱۳۹۹ به همت جمعی از جوانان و دغدغه‌مند محیط‌زیست شهرستان تالش با شعار *توسعه پایدار، شهر زیست پذیر* پایه گذاری شد.
در نخستین روز های سال ۱۴۰۲، انجمن آو، در یک گام بلند اقدام به افتتاح نخستین انجمن علمی دانش‌آموزی محیط‌زیست در شهرستان تالش کرد…
یادداشت‌های یک محیط‌بان
هر ایرانی یک محیط‌بان_ امیرحسین کرمیان
محیط‌بانان سی سال در طبیعت به فعالیت می‌پردازند. اما باید توجه داشت که آنها با گرما، سرما، بی‌خوابی و درگیری با شکارچیان مواجه هستند. فقر اجتماعی و فرهنگی در حوادثی که برای محیط‌بانان اتفاق می‌افتد، تاثیرگذار است. محیط‌بانی یکی از شغل‌های پرخطر است که بر خلاف دیدگاه اکثر افراد، نقش مهمی در جامعه ایفا می‌کند…
کودک و طبیعت
آیا از ارتباط کودکان و طبیعت حمایت می‌کنید؟_ پوریا قلیچ‌خانی
طبیعت الهام بخش چالش‌های فیزیکی است. بالا رفتن از یک‌صخره، تاب‌خوردن از شاخه‌درخت، آزادانه دویدن، بالا و پایین رفتن از تپه، کندن و حفاری خاک و… لذا با افزایش چاقی در دوران کودکی، طبیعت یک مشوق مثبت برای بهزیستی جسمانی به شمار می‌رود. طبیعت از سویی حس آرامش را در وجود کودک و وسعت می‌بخشد…
معرفی کتاب جنگل‌های گیلان_ سید مومن منفرد چماچار
در این کتاب به بررسی جنگل‌های گیلان با آمار و ارقام و جداول معرفی مهم‌ترین و معروف‌ترین گونه‌های درختی تاریخچه بهره‌برداری و تاریخچه اقدامات حفاظتی آن پرداخته شده است…