آن خاک زرافشان زاینده‌ی ایران
علی دهباشی
هنگامی که سخن از گیلان به میان می‌آید بدیهی‌ست که جغرافیای طبیعی گیلان نخستین نشانه‌ای است که در ذهن متبادر می‌شود و خاطراتی که هر کس از کودکی و نوجوانی و اکنون خود در گیلان دارد. حتی آنها که گیلان را ندیده‌اند که کم هستند اما می‌شود فرض کنیم آنها نیز دارای خاطره‌ی تصویری، جغرافیایی وگویشی از آن هستند.
وچگونه می‌توان نام بزرگانی را که دراین سرزمین بوده‌اند را به‌یاد نیاورد…
آدم‌عاشق مسئولیت‌پذیر می‌شود/ گفتگوباخانم‌شیرین‌پارسی کشاورزنمونه‌وفعال محیط‌زیست در گیلان
مانیا شفاهی، زهرا انوشه
ما روحیه‌ی مبارز اجدادمان در مقابله با ناملایمات زندگی را گم کرده‌ایم و فراموش کرده‌ایم که آنها چطور با دست‌های‌خالی، پا‌به‌پای تمام اجزای طبیعت برای بقا وکیفیت زیستن تلاش کردند. شاید پای صحبت مردمانی از آن جنس نشستن که این روزها گوهر کمیاب شده‌اند بتواند چیزهایی را در ما زنده‌کند.
اعجاز خودباوری جوامع محلی در حفاظت پایدار
(مروری بر اقدامات و دستاوردهای زیرکمیته‌ی اکوتوریسم جایکا درحفاظت از تالاب انزلی)
کامبیز عموئی
از کارشناسان ژاپنی آموختم که هیچ‌کشوری نتوانسته است با اتکاء به زور قانون وزندان وجریمه، منابع طبیعی خود را مدیریت کند و از آنجا که بیشترین خسارت به منابع طبیعی، در بسیاری اوقات توسط افراد محلی با برداشت‌های بی‌رویه و غیرقانونی از منابع ایجاد می‌شود باید به فکر ایجاد اشتغال جایگزین و پایدار برای افراد محلی بود .
زمین ناپیدا
حسین رسول‌زاده
ما تمدن‌ها وزندگی‌های انقراض یافته را از زیرزمین بیرون می‌کشیم و زندگی زمینی خود را زیر ضخامتی از آسفالت و آهن و بتن و پلاستیک مدفون می‌سازیم! زمین در پس ماسک تکنولوژی گرم شده است و یخ‌های قطبی همچون اشک‌های سیل آسا، جاری شده‌اند.هوا گرم شده…
کوهستان خاموش می‌میرد
(گزارشی از وضعیت راه‌سازی در عرصه‌های کوهستانی البرزغربی)
نیما فریدمجتهدی
جاده نه تنها خود به عنوان یک عامل زیان‌بار است، بلکه با توجه به مسائل موجود در کشور در رابطه با ضعف نظارت دستگاه‌های متولی هر جاده‌ی احداثی جدید وهر آسفالتی، دایره و ضریب نفوذ حجم عظیمی از جمعیت حریص را به محیط زیست مناطق ارتفاعی افزایش می‌دهد…
تالاب انزلی، اکوسیستمی شگرف در انتظاراحیاء
سعید نادری، علیرضا میرزاجانی
ارتباط دریای‌کاسپین با اکوسیستم تالاب‌انزلی و نقش حمایتی آن به عنوان زیستگاه و مکان تخم‌ریزی و گذران دوران نوزادی ماهیان مهاجر دریای‌کاسپین یکی از مهم‌ترین ارزش‌های بی‌شمار تالاب‌انزلی محسوب می‌شود. تالاب‌انزلی به عنوان محل تکثیر و تولیدمثل طبیعی گروه‌های کثیری از ماهیان مختلف دریای‌کاسپین عمل می‌کند و با خصوصیات منحصر به فرد خود جزء اولین تالاب‌های ثبت شده در کنوانسیون رامسر ثبت شده است .
جایی که باشو دیگرغریبه نیست
ساره قمی
مثلث گیلان از قله‌ی کوه‌هایش به ساحل لیز می‌خورد و از ساحل به ریشه‌ی درختان جنگل‌هایش می‌رسد و وقتی از ساقه‌ها بالا می‌آید باز در‌قله است. انگار بی‌هیچ کم وکاستی، مجموع تمام احوال است، باشد که محفوظ بماند….
طرح تنفسی که نفس جنگل را گرفت!
مهرداد نیکویی
چرا علیرغم تمام تلاش‌های سازمان جنگل در دهه‌های گذشته همچنان شاهد کاهش کمی و کیفی جنگل‌ها در شمال ایران هستیم؟
بعد از به کرسی‌نشستن تنفس جنگل و اجرای سریع و بدون برنامه‌ی آن در استان گیلان، سازمان جنگل‌ها نتوانست جلوی پیامدهای مشهود و ناگوار آن را بگیرد…..
مهاجرت بدون پشتوانه در سرزمین‌های سبزشمالی
( نمونه‌گیری آماری از مهاجرین استان‌های جنوب، مرکز وشرق ایران در روستاهای گیلان)
نسیم طواف‌زاده، مجید یوسفی
طی سال‌های اخیر، موج فزاینده‌ی مهاجرت ها از استان‌های جنوبی، مرکزی و شرقی به چند استان تهران، مازندران، البرز، اردبیل و گیلان به یکی از مباحث مهم و تعیین‌کننده‌ی کارشناسان علوم اجتماعی تبدیل شده است که در خوشبینانه ترین آمارها هم اکنون ۱۷ میلیون نفر از شهروندان کشور دچار بحران خشکسالی شده و طی ده‌سال آینده این جمعیت به ۳۵ میلیون تن افزایش خواهد یافت.
پسماند، مسئله اول محیط‌زیست گیلان
سجاد حسینی
شهر رشت تنها کلان شهری در کشور است که فاقد ایستگاه انتقال است. ایستگاه انتقال یکی از مراحل مدیریت پسماند است که با تجمیع زباله‌ها برای انتقال، کاهش زمان وهزینه‌ها را برای مدیریت شهری به دنبال دارد و اثر مستقیمی بر بالابردن کیفیت جمع آوری و نظافت در شهر خواهد گذاشت و استان گیلان از این مرحله بی‌بهره است.
محیط‌زیست هرگز اولویت ما نبوده است
( گفت و گو با دکتر سعید نادری)
گلناز شفیع‌پور
دراین گفت‌وگو از دکترسعید نادری در خصوص کم و کیف بعضی از مشکلات محیطزیستی عمده‌ی استان گیلان جویا شده‌ایم.
گیلان، کلاس درس تغییراقلیم
نیما فریدمجتهدی، سمانه نگاه
شاید نتوان به رخداد خشکسالی‌های قابل توجه در استان گیلان همچون دیگر مناطق کشور اشاره کرد اما اتفاقی که افتاده و اتفاقا به‌شدت برای کشاورزی و منابع طبیعی استان‌گیلان خطرناک است، افزایش فراوانی رخداد دوره‌های کوتاه‌مدت خشکی و شدت آن است. نمونه‌ی بارز آن دوره‌ی خشکی۶۰ روزه‌ی بهار ۱۳۹۹ بوده که در نوع خود کم سابقه بوده است.
ماجرای توقف یک پروژه‌ی خطرناک محیطزیستی در تالاب‌انزلی
(چگونه یک سمن کوچک توانست جلوی اجرای یک طرح حمایت‌شده‌ی بزرگ پروژه(بایوجمی) را بگیرد؟)
محمد لاهوری
شرکت مجری طرح در هیچ‌یک از گزارش‌های خود، هرگز حاضر به افشای محتویات و مواد تشکیل دهنده‌ی واژه‌ی نامفهوم و خودساخته‌ی «بایوجمی» نشد و همواره از آن به عنوان اسرار علمی شرکت یاد می‌کرد…
دنیای زیرزمین دریچه‌ای روشن برای اقتصاد گیلان
هلاله ناطقه
گردشگران هم می‌توانند از فضای خاص غارها در شگفتی شـوند و تجربه‌ای مانند تجربه‌ی فضانوردان داشته باشند، هم می‌توانند از طبیعت زیبای جنگلی و پیمایش در جنگل‌های کهن هیرکانی لذت ببرند. اما متأسفانه مدیریت و برنامه‌ریزی برای آن وجود ندارد وما نیازمند یک مدیریت جامع برای گردشگری گیلان هستیم.
تالاب‌انزلی در سایه‌ی انقراض خاموش
پوریا قلیچ خانی
تالاب‌ها را گاهی به «کلیه‌های طبیعت» و یا «سوپرمارکت‌های طبیعت» تشـبیه می‌کنند که دلیل آن وجود زنجیره‌های غذایی گسترده، تنوع‌زیستی غنی درآنها و ارائه‌ی خدمات اکوسیستمی فراوانی است که به همراه دارند و اما تالاب‌انزلی به جز این مهم از مهم‌ترین زیستگاه‌های زمستان گذرانی پرندگان مهاجرآبزی در کشور است …
معرفی نماد جانوری و گیاهی استان گیلان
محمدامین غفاری
ما انسان‌ها همواره با نمادها زندگی کرده‌ایم و به آنها توجه نشان داده‌ایم. امروزه نمادها از ادبیات گرفته تا معماری همراه ما هستند و روزانه با انواع آنها سر وکارداریم. از این روست که سازمان حفاظت از محیط‌زیست با هدف معرفی تنوع زیستی و توجه بیشتر به جانداران شاخص یا در خطر انقراض ایران، اقدام به انتخاب یک نماد استانی جانوری و یک نماد استانی گیاهی برای هر کدام از استان‌ها کرده است. نماد جانوری استان گیلان فک‌خزری و نمادگیاهی آن سوسن‌چلچراغ است. هر دو گونه از جانداران کمیاب جهان هستند که پراکنش محدودی در منطقه‌ی دریای‌خزر یا اطراف آن دارند.
یک رویکرد پایدار
از گردشگری انبوه به سوی گردشگری جایگزین
زهرا جنسی، حبیب محمودی چناری
گردشگری یک فعالیت خدماتی است که درسده‌ی اخیر با گسترش زندگی شهری و پیدایش مفهوم اوقات فراغت در جهان از اهمیت بیشتری برخودار شده و با توسعه‌ی حمل ونقل عمومی و خصوصی و بهبود زیرساخت های آن گسترش چشمگیری داشته است. برخی از کارشناسان گردشگری، گردشگری جایگزین را «گردشگری ویژه» یا «گردشگری مسئول» می‌دانند. در واقع این به معنی شکلی از الگوی جایگزین برای گردشگری است که بر ارتباط و درک شیوه‌ی زندگی ساکنین و محیط‌طبیعی محلی تاکید دارد…
بهشت کوچک پرندگان بوجاق
محمد مه‌رو(ماهان)
تالاب‌ها و مناطق حفاظت شده نقش مهمی در بقای پرندگان ایفا می‌کنند، به نحوی که در مسیر مهاجرت‌های طولانی به عنوان یک استراحتگاه و برخی نیز به عنوان زیستگاه در نیم یا تمام ایام سال مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گیاهان دارویی در توسعه گیلان
مژده لطیفی
گیاهان‌دارویی با توجه به اینکه به صورت طبیعی و در عرصه‌های طبیعی رشد می‌کنند این قابلیت را دارند که با گیاهان هم گونه‌ی خود، دگرگشنی داشته و برای بقا و ماندگاری خود گونه‌های مقاوم‌تری به وجود آورند. در مسیر اصلاح و توسعه‌ی گیاهان‌دارویی درگیلان، با توجه به اینکه گیاهان دارویی فراوان و کاربردی با بالاترین خاصیت دارویی دیده می‌شود، می‌توان بستر مناسب برای این فرآیند را فراهم کرد.
اثرات آلودگی آب رودخانه‌ها برزندگی ماهیان
فروزان باقرزاده لاکانی
فعالیت‌های انسانی، مواد‌آلی، کودهای استفاده شده در کشاورزی و دترجنت‌ها، باعث کاهش غلظت اکسیژن محلولِ محلول در رودخانه‌ها شده و سبب کاهش رشد، کوچک ماندن جثه‌ی ماهی و همچنین توقف رشدتولیدمثلی ماهی می‌شود. در طول دهه‌های اخیر، در نتیجه فعالیت‌های صنعتی، کشاورزی و انسانی، افزایش چشمگیری در آلودگی‌های محیطزیستی ناشی از فلزات ایجاد شده است، بنابراین ماهیان تا حد زیادی تحت تاثیر چنین آلودگی‌هایی قرار می‌گیرند.
حفاظت از جنگل‌ها با مشارکت مردمی
گوهر یوسف‌زاده
مشارکت به دو دلیل دارای ارزش واهمیت است. اول اینکه مشارکت ابزاری برای توسعه است و بسیاری از محققان توسعه وطراحان پروژه‌ها پس از آزمون و خطاهای بسیار به این نتیجه رسیدند که هیچ پروژه‌ای بدون تعریف مشارکت به نتیجه نخواهد رسید. دوم اینکه مشارکت هدف توسعه است. مفهوم مشارکت یکی از اصول مهم در۱۷ اصل توسعه‌ی پایدار است…..
زباله‌های انزلی بلای جان تالاب
عبدالرضا نوفرستی
مکان‌هایی که به نام «جمع‌آوری و فروش ضایعات»، اقدام به جمع‌آوری و نگهداری غیربهداشتی و غیرقانونی زباله‌ها نموده و علاوه بر ایجاد منظرزشت در سطح شهر، آلودگی‌های شدید محیط را موجب می‌شوند. مهم‌تر اینکه تعداد زیادی از این اماکن در حریم تالاب فعالیت داشته و پساب ناشی از زباله ها، موجب آلودگی خاک، آب‌های زیرزمینی و در نتیجه آلودگی تالاب می‌شود. در حال حاضرتنها راه مقابله با مشکلات گفته‌شده در منطقه، مدیریت صحیح پسماند و احداث تصفیه‌خانه‌ی مناسب برای شیرابه‌‌ی زباله است که هنوز شهرداری انزلی موفق به احداث آن نشده است.
از وهم سبز تا جهان رنگین ثریا
(گفتگو با خانم ثریا کیانی، هنرمند سفالگر)
مانیا شفاهی، آلن پطروسیان
هر ظرفی که درست می‌کنم انگار یک تکه از من است و به خانه هر کسی می‌رود انگار من به خانه‌ی آن آدم رفته‌ام و مثالی از دست سازه‌هایش برای نوروز وهفت سین می‌آورد و می‌گوید هنگام تحویل سال به اولین چیزی که فکر می‌کنم این است که هر کدام از ظرف های من کنار چه کسی هست و من با این ظرف ها کنار چند آدم و در چند خانه هستم….
تالاب دوخان فریاد تالاب انزلی
میلاد سلطانی
جمعی از جوانان خوش فکر بندرانزلی با حمایت بنیاد شعروادبیات داستانی ایرانیان و سازمان‌منطقه‌ی‌آزاد انزلی طرحی نو درانداختند و شعر را بهانه‌ای برای فریاد بی‌صدای رنج‌های تالاب بین المللی انزلی نمودند….
تیاور، اشتغال روستایی واحیاء جنگل‌های هیرکانی
مانیا شفاهی
برای احیاء جنگل‌های هیرکانی که به سرعت در حال تخریب است روش‌های گوناگونی وجود دارد، در واقع تیم تیاور از ابتدا به دنبال سخت‌ترین روش رفتند. بچه های تیاور با وجود تحقیق و مشورتی که انجام دادند در زمان شروع می‌دانستند که در این فرآیند باید تجربه کسب کنند تا آزمون و خطا به حداقل برسد. چرا که بسیاری از کسانی که از آنها درخواست همکاری کردند به دلایل متنوعی از شروع این تلاش امتناع می‌کردند؛ برخی ترجیح می‌دانند طبیعت کارخودش را بکند و برخی صرفا اظهارنظر می‌کردند و از انجام کار عملی امتناع می‌کردند…….
جهان ۲۰۲۰ در آتش
( متخصصان، از بحران جهانی آتش‌سوزی می‌گویند)
برگردان به فارسی: زهره انوشه
تغییرات اقلیمی بر آتش سوزی‌های جهانی تأثیر می‌گذارد. متخصصان، علل و چشم‌اندازآتش‌سوزی‌های جهان، از آمازون تا سیبری را به بحث گذاشته‌اند.خشکسالی نیز که ممکن است در اثر تغییرات آب‌و هوایی تشدید شود، می‌تواند احتمال آتش‌سوزی‌ها را بیشتر کند.
آنچه گذشت و آنچه باید کرد؟
تالاب پریشان
محمدجواد سیاح‌پور
اگر فرایند ارتباط‌گیری وتشکل‌سازی منجر به یک عزم راسخ محلی برای احیاء شود آنگاه مردم و تشکل‌های محلی نه تنها از ایده‌ها و طرح‌هایی همچون تغییر الگوی کشت استقبال می‌کنند، بلکه این امربه‌عنوان یک مطالبه‌ی‌محلی توسط خودشان پیگیری خواهد شد…
مقررات‌زدایی یا محیط‌زیست‌زدایی در استقرار واحدهای صنعتی؟
دکترمسعود فریادی
به نظر می‌رسد که هنوز درادبیات عمومی و اداری تصور درستی از مفهوم مقررات‌زدایی وجود ندارد و گمان براین است که مقررات‌زدایی فقط یعنی حذف مقررات. هدف از مقررات‌گذاری محیطزیستی تنظیم و تعدیل فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی با ضرورت‌های محیطزیستی است نه ایجاد مانع در مسیر این فعالیت…
نقش آموزش در حفظ تالاب‌ها
مریم عبدالمحمدی
اصولا برای ایجاد توسعه‌ی فرهنگی سه‌رویکرد را مطرح می‌کنند. رویکرد مبتنی بر قانون، رویکرد مبتنی بر اخلاق و رویکرد مبتنی بر آگاهی یا آموزش که این سومی می‌تواند یکی از ابزارهای مهم و ویژه در مدیریت منابع طبیعی تلقی شود و اشاعه‌ی فرهنگ محیطزیستی در اصل کلید توسعه‌ی پایدار و حفاظت از محیط‌زیست خواهد بود….
آب انبار و قزوین
(گفتار دوم:آب لازمه‌ی حیات وحیاط‌ها)
فهیمه مجتهدزاده
شهرها و آبادی‌ها در هر سرزمینی برای برپایی و ماندگاری به عنصر اساسی آب وابسته هستند. در این گفتار از مجموعه گفتارهایی در راستای موضوعات زیربنایی شهرهاو آبادی‌ها که بخش اول آن تحت عنوان نرم‌فضاهای شهری وتیمارداری آنها در شماره‌ی‌دوازدهم فصلنامه‌صنوبر به چاپ رسید، به نقش کیفیت مهندسی و مدیریت‌آب دراین راستا پرداخته می‌شود. برای ورود به موضوع بهتراست به تاریخ پیدایش شهرقزوین که۵۰سال درزمان صفویه پایتخت ایران بوده، نگاهی کنیم…..
سرمایه‌ی اجتماعی و نقش آن در همه‌گیری کروناویروس
فاطمه ارمک
کرونا فردیت ایجاد کرده بود اما پیوندها و شبکه‌ی عمیق حاصل از سرمایه‌ی اجتماعی بین انسان‌ها آن چیزی نبود و نیست که گسستن ظاهری اجتماع از بین برود و نابود شود. او موجودیتی است نظیر سفره‌ی‌آبی درجریان درزیرزمین که سبزی و طراوت حاصل از آن را در روی‌زمین می‌بینی.
آشنایی با موسسه سبزکار
نسیم طواف‌زاده
سبزکاران نمی‌تواند تغییرات آب‌و‌هوا را متوقف کند؛ تنها به مردم به ویژه آنانی‌که بیشترین آسیب را از تخریب محیط‌زیست، قحطی، سیل وخشکسالی می‌بینند، کمک می‌کند تا خود را در مقابل تأثیر نامطلوب آن مقاوم نموده و با مدیریت آنچه در کنترل آنان است مانند نهال‌کاری، تولید بدون‌کود وسم، احیاء و تغییر سیستم‌های آبیاری، معیشت پایدار و غیره مراقب امنیت نسل‌بشر باشند.
یادداشت‌های یک‌محیط‌بان
دو روی سکه‌ی نقش جوامع بومی در حفاظت از حیات‌وحش
محمد نظامی
در مورد چالش‌های شغل محیط‌بانی بارها شنیده‌ایم. این چالش‌ها می‌تواند به تناسب اقلیمهای مختلف، شرایط معیشت جوامع محلی و امکانات هر منطقه متفاوت باشد. این نکته حائز اهمیت است که جوامع محلی حیوانات جنگل را به دید مزاحم و یا تهدید نمی‌بینند، بلکه با آنها همزیستی می‌کنند….
کودک و طبیعت
والدگری در طبیعت
پریشا همامی
با گسترش شهرنشینی وکمبودفضا در شهرسازی‌های مدرن، چیزی به عنوان حیاط یا فضای‌سبز در خانه‌های امروزی به چشم نمی‌خورد و بخش‌مهمی ازکودکی گویی به فراموشی سپرده شده و آن، بازی در طبیعت یا به نوعی پرسه‌های به ظاهر بی‌هدف بین انبوه درختان‌جنگلی ومزارع است. آنچه که اغلب در گفت‌وگوهای نزدیک و صمیمانه به خانواده‌ها یادآور می‌شویم، داشتن رویکردی تسهیل‌گرانه با کودک است.
معرفی کتاب
برگردان به فارسی: مرسا لواسانی بابایی
_ کتاب مجمع‌الجزایر امید: خردو انعطاف‌پذیری برلبه‌ی تغییر اقلیم
از اینجا و آنجا درباره محیط زیست
برگردان به فارسی: مرسا لواسانی بابایی
_ حمایت اقتصاددانان استرالیا از خودروی الکترونیکی
_ خزه ها الگویی از نحوه ی زندگی ما هستند.
_گل‌های وحشی مورد توجه ساکنان شهرهای آلمان
_ محافظان محیط‌زیست در سوگ شیر کنیایی یا«زخمی»