ویژگی های فلامینگوی بزرگ
شاید شاخص‌ترین پرنده آبچر در جهان همین فلامینگوی بزرگ باشد که پراکنش گسترده‌ای در دنیا دارد.
پرنده‌ای با پاهای کشیده صورتی، گردنی بلند، منقاری منحنی و ضخیم که پر وبالش به رنگ سفید مایل به صورتی است. آنها از پرندگان آبزی و بزرگ‌جثه‌ای هستند که غذا را از منقار خمیده و صافی‌مانند خود می‌گذرانند. پرنده‌ای اجتماعی که غالباً در پهنه‌های آبی باز با عمق کم، دهانه رودخانه‌ها، تالابها و دریاچه‌های آب‌شور و لب شور به سرمی‌برد.
کلمه فلامینگو –flamingo منشأ اسپانیایی و لاتین دارد و از flamenco گرفته شده که به معنای آتش است و می‌تواند به رنگ پرهای این پرنده اشاره داشته باشد. البته بعضی از فلامینگوها به رنگ سفید و خاکستری هستند و جوان‌ترها نیز ترکیب رنگ کمتری در خود دارند و بعد از بالغ شدن و در دوره جوجه‌آوری رنگ پرها با توجه به نوع رژیم غذایی‌شان به رنگ صورتی در می‌آید.
فلامینگوها در کلونی‌های بزرگ زندگی می‌کنند و بیشتر فعالیت‌های خود از جمله مهاجرت، تغذیه، لانه‌سازی و جوجه‌آوری را به صورت گروهی انجام می‌دهند وعمدتا کم‌تحرک هستند و به آرامی در حالی که گردن خود را صاف یا خمیده نگاه می‌دارند، در آبهای کم عمق با وقار راه می‌روند. فلامینگوها عادت دارند روی یک پا بایستند که به باور دانشمندان شاید بدلیل ذخیره انرژی است و درحالی که منقار خود را در بین بال‌ها گذاشته، به استراحت می‌پردازند.
آنها با داشتن جثه‌بزرگ بسیار ضعیف‌اند و شکارگرانی مانند شغال، روباه و دیگر پرندگان شکاری آنها را به راحتی شکار می‌کنند و به همین دلیل در دسته‌های بزرگ زندگی می‌کنند تا امنیتشان حفظ و خطر شکارشدنشان کاهش یابد. فلامینگوها با گردن بلند و منقارخمیده خود در حالیکه سر خود را در آبهای کم عمق و یا محیط های گلی فروبرده از موجودات ریز شناور، لاروها، ماهی‌های کوچک، جلبک‌ها و گیاهان‌آبزی و سخت‌پوستی به نام آرتیما که باعث ایجاد رنگ در پرهایشان می شود، تغذیه می‌کنند.
آنها می‌توانند به واسطه منقار خود غذا را فیلتر و گلچین نمایند. آنها با تولید صدایی شبیه بوق بلند به مانند غازها با یکدیگر در ارتباط هستند و اغلب در هنگام تغذیه پرندگان ساکتی به شمار می‌روند و تنها در فصل زادآوری است که با بانگ بلند در جلب جفت خود تلاش کنند.
هر فلامینگوی بزرگ در حیات‌وحش حدود ۲۰ تا ۳۰ سال می‌تواند زندگی کند. آنها تک همسر هستند و سالی یکبار جفتگیری می‌کنند و تنها یک تخم می گذارند که نر و ماده با همکاری هم از آن مراقبت می‌کنند و اگر به هر دلیلی تخم از بین برود یا تبدیل به جوجه نشود، کمتر پیش می‌آید که تخم دیگری بگذارند.
جوجه‌ها پس از ۳ سال دارای پرهای صورتی رنگ می‌شوند و پس از ۴ تا ۶ سال به بلوغ می‌رسند. این پرنده آشیانه خود را بصورت توده های کاسه‌ای شکل از گِل و بالاتر از آب می‌سازد و در آن تولید مثل می‌کند. فلامینگوی بزرگ در دریاچه ارومیه و تالاب‌هاى استان فارس جوجه‌آورى داشته و در دیگر نقاط مانند میانکاله و باتلاق‌های حرا بصورت دسته‌های بزرگ وکوچک زمستان گذرانی می‌کنند و تعدادی نیز در زمان مهاجرت در سواحل آبی و تالاب‌های کشور مشاهده می‌شوند.
فلامینگوهای بزرگ تا حدی پراکنده و مهاجر هستند و به طور مداوم در حال جستجو می‌باشند و به دنبال مناطقی با منابع کافی غذا برای نگهداری گروه به ویژه در فصل زادآوری هستند. تالاب ها به دلیل شرایط مناسب زیستی و وجود تغذیه مناسب، می‌توانند زیستگاه خوبی برای فلامینگوها باشند. ارزش زیبایی شناسی این گونه درحدی است که پتانسیل نمادشدن در نقاشی‌ها، ساخته‌های دست، هنر و ادبیات و حتی در موسیقی (گروهی به همین نام وجود دارد) را داراست.
این پرنده در حوزه اکوتوریسم و گردشگری نیز قادر است علاقه‌مندان زیادی را به لحاظ جذابیت‌های ظاهری جذب نماید و از شاخه پرنده‌نگری و عکاسی‌پرندگان که در کشور ما درحال گسترش است، می‌تواند علاوه بر تولید درآمد برای اهالی آن منطقه به ارتقاء ارزش‌های حفاظت از تنوع‌زیستی نیز کمک نماید.حضور گروهی این پرندگان با پروبالی به رنگ صورتی و پاها وگردن بلند و منقاری خمیده در وسعتی از آبها نشان از زندگی و اکوسیستم سالم و ایمن دارد و جلوه خاصی به منطقه می‌دهند.
اگرچه فلامینگوی بزرگ از آمار خوبی در دنیا برخوردار است و در برخی مناطق نیز در حال افزایش است. اما آنها در برابر تغییرات و محدود شدن زیستگاه‌هایشان آسیب‌پذیر هستند و اغلب به دلیل مزاحمت‌های انسانی و تغییرات آب و هوایی و تأثیرات احتمالی آن بر سطح آبها و بارندگی‌ها و کمتر شدن منابع‌غذایی، ممکن است تأثیر جدی بر تولیدمثل این گونه در آینده داشته باشد.
تهدیدهای دیگری از جمله بیماری، آلودگی، مسمومیت با سرب (بلعیده شدن گلوله سربی) و تخریب زیستگاه درنتیجه توسعه صنعتی و بندرگاهی یا زهکشی تالابها برای کشاورزی درکمین فلامینگوها است. اگر یک کلنی از آنها در یک منطقه به گونه ای نابود یا شکارشود یا بر اثر فاجعه ای طبیعی از بین برود، چندین سال طول می‌کشد تا دوباره کلنی آنها شکل بگیرد وجمعیتشان رشدکند.
گردآوری و تدوین: شهرزاد فتاحی
عکس: رامین رجاییان